Rahim Kanseri (Uterus) ve Belirtileri

Rahim (Uterus) Kanserleri

Korunma

Rahim kanseri XVI ve XVII. şekilde görüldüğü gibi yumurta­lık ile vajina arasındadır. Rahmin içini örten zar epitel hücrelerin­den yapılmıştır. Bu epitelyum hücreleri 2-3 ayda bir sırası geldik­çe bölünürler ve yeni oluşan hücreler eskimiş ve ölmüş olan hüc­relerin yerini alırlar. Kanser yapıcılar veya kansere neden olan müdahaleler uzun sürede bu çoğalan hücrelere etki yaparak mu-tasyona yani hücrelerde habis değişikliklere neden olurlar. İşte bu safhadan önce, bazı tedbirler almak suretiyle korunma, kadınla­rın %50'sinin rahim kanserine yakalanmasını önlemiş olur. Eğer korunamaz ve kanser meydana gelirse, kanser 1-2 cm. büyüklü­ğe erişirken ve lenf düğümlerine sıçramadan önce erken teşhis konabilir. Böylece de en az %85-95'i tedaviyle kurtulabilir.

Rahim Kanserinden Korunmak İçin Öğütler

1. Sağlıklı kilonuzu muhafaza edin.
2. Doğum kontrol hapları alırken iyi düşünün ve doktorunuzla bunların risklerini tartışın.
3. Sebepsiz yere östrojen ve anti-östrojen kullanımından kaçının.
4. Erken âdet gören, geç menopoza giren, ailevi faktörleri bulunan, hiç çocuk doğurmamış veya çok çocuk doğurmuş kişilerde risk yüksektir.

Sağlıklı kilonuzu muhafaza etmek için

1. Günde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapın.
2. Günde en az 5 öğün sebze ve meyve yemeye çalışın.

Risk Faktörleri

Yaşla rahim kanseri riski arasındaki ilişki aşağıdaki tablodan da izleneceği gibi doğru orantıda artmaktadır.

ABD'de en fazla görülen jinekolojik tümör, rahim kanseridir. Bu kanser, erken tanıyla tedavi edilebilmektedir. 5 yıl yaşayanlar %85 oranındadır. 30-60 yaşında görülmeye başlayıp 50-80 yaşları arasında en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Ostrojen hormonu, bölünme aktivitesini artırabilir ve rahim hücrelerinin çoğalması­nı (proliferasyonunu) sağlar. Projesteron ise bu aktiviteyi sınırlar. Şişmanlık, ostrojen tedavisi veya ostrojen sekresyonunu oluştu­ran tümörlerde bu faktörler artarlar. Böylece rahim kanseri riski yükselir. Doğum kontrol hapları gibi östrojeni azaltıp projestero-nu yükselten faktörler ve sigara içmek riski azaltır.

Değişebilir Risk Faktörleri

Fazla kilolar: Hem menopoz öncesi hem de menopoz sonra­sı durumlarda rahim kanseri riskini artırıcı rol oynarlar. Zayıf kadınlara kıyasla şişman kadınlar 2 ila 10 misli daha fazla rahim kanseri riski taşırlar. Şişman kadınlar, daha erken âdet görürler ve bu durumda daha fazla östrojene maruz kalırlar. Fazla kilolar menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda yumurtlamanın olma­masına ve düzensiz âdet döngülerine sebep olur, projesteron azalması meydana gelir. Menopoz sonrası kadınlarda ise yağlı dokularda bulunan androjeni (erkeklik hormonu) östrojene dö­nüştürmek ve androjeni globülin seviyelerine bağlayarak azalt­mak suretiyle, ostrojen seviyesini yükseltirler.
Bilinçsiz ostrojen tedavisi: Yüksek ostrojen alımı rahim kan­seri riskini artırır.
Tamoksifen: Antiöstrojenik bir yapıya sahiptir ve meme kan­seri tedavisinde kullanılır. Bu hormonun kullanımında 2 ila 7 kat fazla sayıda rahim, kanserine rastlanmıştır.

Rahim Kanseri Riskini Azaltan Faktörler

Doğum yapma oranı: Hamilelik rahim kanseri riskini azalt­maktadır. Muhtemelen hamilelikte projesteron seviyesi artar ve böylece rahimde epitelyum hücrelerinin bölünmesi azalır. Ha­mile kalamayanlarda (infertilite) ise kanser riski artar. Total ola­rak çocuk doğurma oranı ile rahim kanseri riski arasında bir ilişki bulunamamıştır. Ancak araştırmalar, kanser riski ile gerek kendiliğinden gerekse istekle çocuk düşürme arasında bir ilişki gösterememiştir. 40 yaşından sonra doğum yapmış kadınlarda rahim kanseri riskinde %60 oranında azalma görülmektedir.

Doğum kontrol hapları: Bu hapları kullananlarda rahim kanseri riski %60 oranında azalmıştır. Kadınlar bu hapları bırak­tıktan 15 yıl sonraya kadar aynı risk azalmasının devam ettiği bulunmuştur.
Sigara içmek: Rahim kanseri riskini azaltmakla beraber, kul­lanımı daha fazla risk taşıdığından dolayı içmemek daha akıllı­cadır. Sigaradaki antiöstrojenik etki ile menopoz daha çabuk ge­lir ve böylece menopoz dönemi daha kısa sürmüş olur ki bu da rahim kanseri riskini azaltır.

Değişmez Risk Faktörleri

Yaş: Vakaların çoğu 45 yaş üzeridir. Ortalama yaş 65'tir.
Erken âdet görme: İlk âdet görme yaşının küçüklüğü rahim kanseri riskini artırmaktadır.
Geç menopoza girme: Rahim kanseri riskini artırmaktadır.
Âdet düzensizlikleri: Âdet görmeyen ve âdetlerinde azalma bulunan kadınlarda rahim kanseri riski artar. Büyük olasılıkla, her iki durumda da rahim yüksek ostrojen seviyelerine maruz kalmaktadır.
Endojen ostrojen seviyelerinde yükselme: Şişman kişilerde, polikistik yumurtalığı olanlarda ve ostrojen üreten tümörleri olan­larda görülür. Rahim kanseri riski yüksektir.
Ailevi faktörler: Rahim kanseri riski mevcuttur ancak çok azdır. Bütün vakaların %5'ini oluşturur.

Araştırılmakta Olan Risk Faktörleri

Fiziksel aktivite: Rahim kanseri riskini azalttığı görülmüşse de araştırma sonuçları henüz yetersizdir.

Diyet faktörleri: Etkisi henüz ispat edilememiştir. Yine de di­ğer sebeplerden korunmak için günde en az 5 öğün sebze ve meyve tüketimi önerilmektedir.

Alkol: Rahim kanserine neden olduğu henüz ispatlanmamıştır.

Hipertansiyon: Hipertansiyonlu kadınlarda, hipertansiyon-suz kadınlara kıyasla rahim kanseri riski daha fazladır. Ancak bunun nedeni henüz anlaşılamamıştır. Hipertansiyonun, apop-tosis üzerine etki yaparak insülin direncini ve insülin benzeri büyüme faktörünü bozarak etki yaptığı söylenebilir.

Şeker hastalığı: Şeker hastalarında rahim kanseri riski 3 kat daha fazladır.

Artrit: Bazı araştırmacılar, artrit olanlarda daha fazla rahim kanseri gördüklerini iddia etmişlerse de, az sayıda vaka oldu­ğundan ispat edilememiştir.
Safra kesesi hastalığı: Safra kesesi hastalığı olanlarda rahim kanserine daha sık rastlandığı söylenmişse de henüz kesin so­nuçlar alınamamıştır.

Rahim Kanserlerinde Erken Tanı

Uterus boşluğunu kaplayan epitelyum hücreleri çoğalırken bazı kanserojenlerin etkisiyle, kanser hücresine dönüşebilirler. Kanser hücreleri 1-2 cm. boyutuna ulaştıkları ve lenf bezlerine sıçramadıkları zaman bu durum erken tanı adını almaktadır. Böyle durumlarda kadınların rahim boşluğundan öncelikle az miktarda kan gelmekte ve akıntıda yapılan testte tümör hücre­leri görülmektedir. Kadınların düzenli olarak yılda bir kez kon­trol yaptırmaları gerekmektedir.