Pankreas Kanseri Belirtileri ve Korunma

Pankreas Kanserleri

Korunma

Pankreas, protein ve az miktarda yağın emilmesine yardım eden enzimleri yapan organdır. İçini döşeyen epitelyum hücre­leri, risk faktörlerinin etkisiyle, uzun yıllar sonra, çoğalmaları es­nasında kanser hücrelerine dönüşebilirler. Bu hücreler 10-15 yıl içerisinde 1-2 cm'lik doku haline gelirler.

Pankreas Kanserinden Korunmak için Öğütler

1. Sigara içmeyin, az alkol tüketin.
2. Günde 5 öğün sebze ve meyve yiyin.
3. Ailede pankreas kanseri bulunanlar ve diyabeti olanlar erken yaşta taramalara başlamalıdır.

Pankreas kanseri en sık gö­rülen kanserler arasında kadınlarda 9. erkeklerde 10. sıradadır. Pankreas başındaki tümörler erken belirti verebildiklerinden do­layı tanınabilirler fakat pankreasın gövde ve kuyruk kısmında oluşan tümörler geç belirti verdiklerinden bu hastaların %80'i bi­rinci yıl sonunda, %96'sı ise 5 yıl içinde yaşamını kaybetmektedir. Sıklıkla 65 yaş üzerinde görülürler; ortalama yaş 73'tür.

Risk Faktörleri

Değişebilir risk faktörlerinden sigara içmek kanseri artırır. Mey­ve, sebze yemek pankreas kanserinde risk faktörünü -nedeni he­nüz bilinmemekle birlikte- azaltır.

Ailevi faktörler: Yakın akrabası pankreas kanseri olanlarda kanser görülme oranı %3-5 arasındadır.

Irk ve etnik koşullar: Afrika kökenli Amerikalılarda, Japon­ya'dan Amerika'ya göç edenlerde ve Yahudilerde daha sık gö­rülmektedir.

Diyabet: En az 5 yıldır diyabeti olanlarda pankreas kanseri riski 2 misli fazladır. Bu şöyle izah edilebilir: diyabeti olanlarda insülin fazla üretilemez ve diğer gastro-intestinal hormonlar pankreas kanseri yapabilirler.

Tarama: Kanda aranan birçok belirteç (CA 19-9, CEA, feto-protein, CA 50) pankreas kanserinde yükselmiştir. Ama bunlar­la tanı konamaz. Daha fazla araştırmaya gerek vardır.

Fiziksel aktivite: Özellikle şişmanlarda pankreas kanseri ris­ki daha fazladır. Egzersiz fazla kiloları azaltır.

Alkol: Bazı çalışmalar fazla alkol kullananlarda pankreas kan­serinin arttığını göstermekte ise de bazıları
aralarında hiç ilişki bulamamıştır.

Kahve: Birçok araştırmacı kanserle kahve arasında bir ilişki bulamadıklarını söylemektedir.

Diyetle ilgili diğer faktörler: Kanserle ilişkisi bulunamamış­tır. Mesela domuz etinin pankreas kanserini artırdığı söylenmişse de yapılan çalışmalar bunu onaylar nitelikte değildir.

Nitrosamin: Hayvanlarda pankreas kanseri yapmakla bera­ber insanlarda görülmemiştir. Nitrosamin, hem sigara dumanın­da hem de bazı etlerde bulunduğu gibi koruyucu adı altında bir­çok gıdada mevcuttur.

Aspirin ve diğer antienflamatuarlar: Hâlâ ilgisini ispat eden bir çalışma yoktur.

Uzun boy: Boy uzamasının durmasından itibaren büyüme hormonunun etkisi kalmaz.

Kilo: Çalışmalar devam etmektedir.

Tıbbi koşullar: Alerji ve astımın pankreas kanserini azalttığı söylenmekle beraber bu durum netlik kazanmamıştır.

Kimyasal madde ve radyasyona maruz kalma: DDT, benzi-din, kuvvetli çözücüler, petrol, B-naftilamin, asbest, fosil benzin­ler, iyonizan radyasyonlar da bazı testlere tabi tutulmuşlarsa da henüz bu testlerden sonuç alınmış değildir.

Pankreas Kanser Erken Tanı

Pankreas kanseri duktusları döşeyen epitelyumdan çık­maktadır ve adeno kanser çoğunluktadır. Nadiren de insülin ve diğer hormonları yapan islet (insülin üreten adacık) hücrelerinden çıkarlar. 2/3 kısmı ise, pankreasm başındaki bölgeden çıkar. O za­man safra yollarına baskı yaparak, gözlerde hafif sarılık, deride ve idrarda hafif sarılık hali, hafif mide ağrısı ve hafif kilo kaybı ile kendim belli eder. Kanserlerin 1/3'ünün görüldüğü vücut ve kuyruk kısmında ise, aylarca süren epigastr (üstkarın) ve yana vuran ağrılar ile tanınabilir. Bu ağrılar gastrit ağrısına da benzedi­ği için hasta tarafından anlaşılmaz. Ama ilaçlarla bir haftada bu hafif şikâyetlerin geçmediğini gören ve yaşı da ilerlemiş birinin, hemen ilgili doktora başvurması, sarılığı ve ağrıyı söyleyerek pan­kreasını da tetkik ettirmesi gerekir. Pankreas tümörlerinin %10-15'i cerrahi olarak çıkarılabilmekte ancak geriye kalanlarda tam çı­karılma olmamaktadır. Erken yakalanmış bir pankreas tümörün­de cerrahi müdahale ile % 60-70 oranında hasta tam iyileşebilir.